هنگامی که فتق دیسک کمر باعث کمر درد شود و درد خود به خود بعد از چند روز از بین نرود، جراحی به عنوان بهترین روش درمانی توصیه می‌شود.
امروزه روش‌های زیادی برای عمل فتق دیسک وجود دارد. جراح دیسک کمر با توجه به نوع آسیب و شرایط بیمار، روش جراحی مورد نیاز را تشخیص میدهد.
این روشها در موارد حاد شامل: جراحی کم تهاجمی، تعویض دیسک مصنوعی یا جراحی فیوژن ستون فقرات می‌شود.
به بیماران توصیه می‌شود که قبل از انتخاب روش جراحی با یک متخصص ستون فقرات مشورت کنید تا برای فتق دیسک، اسکن کامل انجام دهند و امکان معاینه کامل و تشخیص موضعی بعدی را فراهم کند.
فتق دیسک چیست؟
برای آشنایی با بیماری فتق دیسک کمر ابتدا باید با ساختار ستون فقرات آشنا شوید. ستون فقرات از تعدادی مهره که در واقع این مهره ها استخوانهایی منفرد هستند تشکیل شده. بین این مهره ها دیسکهای بافت غضروفی که همان دیسکهای بین مهرهای هستند قرار گرفته اند و وظیفه ی مهار ضربه را به عهده دارند.
دیسکها از یک هسته یا لپوزوس و یک حلقه ی فیبروزوس تشکیل شده اند. حلقه بیرونیترین قسمتی است که دور هسته قرارگرفته. فتق دیسک زمانی رخ میدهد که هسته از طریق پارگی حلقه ی فیبروزوس بیرون بزند.
فتق می‌تواند در هر نقطه از ستون فقرا ایجاد شود بنابراین دیسک می‌تواند برخی از عصبها را تحریک کند. علائم با توجه به محل ایجاد آن و شدت بیرون زدگی متفاوت است.
فتق دیسک بیماری بسیار شایع است. پیش بینیها نشان میدهد که از هر 1000 فرد بزرگسال که کمتر از 49 سال سن دارند، 5 تا 20 نفر به این بیماری مبتلا میشوند. فتق در ناحیه کمر یا گردن جز شایعترین موارد است و باعث درد، تغییر در حرکت و ایجاد حساسیت می‌شود.
چه زمانی عمل فتق دیسک ضروری است؟
معمولا قبل از عمل فتق دیسک، از درمانهای متفاوت و کمتر تهاجمی استفاده می‌شود.
- به طور طبیعی در ابتدا برای کاهش درد و ناراحتی، با درمانهای دارویی شروع میکنند.
بسیاری از افراد میتوانند علائم خود را با موارد زیر کنترل کنند:
- تغییر روش انجام دادن فعالیتهای روزمره؛ یعنی برای انجام دادن فعالیتهای روزمره روش‌های جدیدی را امتحان کنید که باعث درد یا بدتر شدن علائم نمیشود. برای مثال اگر نشستن علائم شما را بدتر می‌کند، برای انجام کارهایتان بایستید یا میتوانید بین حالت نشستن و ایستادن تغییر حالت دهید.
- برای کنترل درد میتوانید از داروهایی مثل استامینوفن (مانند تینول)، داروهای ضد التهابی غیر استروییدی مانند ایبوپروفون (مانند ادویل یا موترین) ویا پروکس (مانند آلو) استفاده کنید. برای ایمن بودن هنگام مصرف دارو، دستورالعملهای روی برچسب را بخوانید و دنبال کنید.
- ورزش هوازی می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند. هر دو تا سه ساعت یک بار یک پیاده روی کوتاه (ده تا بیست دقیقه) روی یک سطح صاف انجام دهید (سعی کنید از راه رفتن روی مسیرهای شیب دار، تپه ها یا پله ها خودداری کنید). فقط در مسیرهایی راه بروید که بتوانید درد، مخصوصا در پا را کنترل کنید. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا تمرینات کششی و قدرتی را یاد بگیرید که باعث کاهش درد و سایر علائم شما می‌شود. هدف از فیزیوتراپی آسان کردن کارها و فعالیتهای روزانه شماست.
- اگر درمانهای غیر از جراحی در برخی افراد به درمان بیماری کمک نکنند، ممکن است برای آنها تزریق استرویید پیشنهاد شود که در واقع واکسنهایی هستند برای کاهش التهاب در ریشه ی عصبی، به منظور کاهش درد پا.
- این تزریقها ممکن است برای برخی از افراد مفید باشد اما برای همه مفید نیست؛ و فقط برای مدت کوتاهی باعث تسکین علائم میشوند.
اگر درمانهای دیگر موفقیت آمیز نباشند، میتوانید عمل فتق دیسک انجام دهید.
- درواقع اکثر بیمارن به جراحی نیاز ندارند. چون میتوانند با درمانهای دیگر بعد از روزها یا هفته ها بهبود یابند.
اما اگر علائم ماه ها ادامه داشته باشد یا فرد دچار ناتوانی شود احتمالا به عمل فتق دیسک نیاز دارد. ناتوانی می‌تواند در اثر آسیبی باشد که دیسک به عصب وارد کرده. توانایی حرکت کردن یا توانایی کنترل اسفنکترها هم ممکن است دچار آسیب شوند. قبل از انجام جراحی دیسک حتما درباره بهترین جراح دیسک کمر تحقیق کنید.
علاوه بر این، در حال حاضر روش‌های مختلفی برای عمل فتق دیسک وجوددارد. در برخی موارد میتوان درمان را با یک روش کم تهاجمی و برشهای کوچک که روند بهبودی سریعتری هم دارد، انجام داد؛ که معمولا نتایج بسیار خوبی دارد. جراح دیسک کمر می‌تواند روش مناسب جراحی را به بیمار توصیه کند.
توصیه های جراح دیسک کمر قبل از انجام عمل
به منظور انجام عمل فتق دیسک، بیمار باید قبل از جراحی با خطرات و اقدامات احتیاطی آگاه شود. بهتر است روش زندگی سالمی را در پیش بگیرید تا روند بهبودی شما را تسریع کنید. به عنوان مثال، بیمار باید قبل از جراحی وزن خود را به حد مناسب کاهش دهد، زیرا اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات شما وارد کند و روند بهبودی را کند کند. تقویت عضلات پشت نیز برای هر وضعیتی که بر ستون فقرات تاثیر می‌گذارد، بسیار مهم است. برای جلوگیری از شدیدتر شدن آسیب، تمرینات را با راهنمایی متخصص انجام دهید. همچنین، مانند هر عمل جراحی دیگری، باید سیگار را ترک کنید، زیرا تنباکو باعث افزایش خطر عوارض جراحی می‌شود و در روند بهبود اختلال ایجاد می‌کند.
روش‌های جراحی دیسک
همانطور که در طول مقاله توضیح دادیم، این روزها روش‌های زیادی یرای عمل فتق دیسک وجوددارد. در قسمتهای بعدی توضیح میدهیم که روش‌های اصلی توسط جراح دیسک کمر در اصفهان چگونه انجام می‌شود.
عمل فتق دیسک کمر به روش دیسککتومی
جراحی دیسککتومی یکی از روش‌های رایج برای تسکین درد‌های مرتبط با فتق دیسک کمر است. در این جراحی، جراح به منظور کاهش فشار ریشه‌های عصبی و کاهش علائم درد، ناراحتی و محدودیت‌های حرکتی مرتبط با فتق دیسک، مواد دیسک را برداشته و از بین می‌برد.
روش انجام دادن دیسککتومی (محدود یا تهاجمی) و همچنین خطر بازگشت بیماری، به مقدار مواد دیسکی که باید برداشته شود، بستگی دارد. دیسککتومی محدود شامل برداشتن مواد آزاد دیسک بدون دست زدن به هسته داخلی دیسک است، در حالی که دیسککتومی تهاجمی شامل برداشتن تمام قطعات آزاد و مواد اضافی از داخل دیسک است.
لامینکتومی
روش لامینکتومی شامل برداشتن کل لامینای استخوانی پوشاننده کانال نخاعی، بخشی از مفصل فاست بزرگ شده و رباطهای ضخیم پوشاننده نخاع و اعصاب است. روش همیلا مینکتومی، یک لامینوتومی محدودتر است که شامل ایجاد کردن سوراخ کوچکتری در استخوان است و اغلب قبل از جراحی دسیککتومی انجام می‌شود تا پنجره ای در لامینا ایجاد شود تا جراح ستون فقرات بتوانند به هریک از قطعات دیسک فتق شده دسترسی پیدا کند و آنها را بردارد. این روش به عنوان یک جراحی مستقل وجداگانه می‌تواند برای از بین بردن فشار ستون فقرات و کاهش درد برخی بیماران مناسب باشد.
جوش دادن مهره ها
جوش دادن مهره ها هم روشی است که اغلب برای عمل فتق دیسک انجام می‌شود.
در این روش دو مهرهای را که حاوی فتق دیسک هستند را به هم وصل میکنند؛ مانند روش کورپکتومی، در این روش هم میتوان از ابزارهای مختلف زیادی استفاده کرد.
بهبود یافتن جراحی فتق دیسک چه مدت طول میکشد؟
دوران نقاهت به نوع عمل جراحی دیسک فتق و نوع شغل شما بستگی دارد. برای مثال احتمالا فردی که برای انجام کارهایش پشت میز میشنید نسبت به کسی که از نظر فیزیکی شغل سختتری دارد، زودتر بهبود مییابد و می‌تواند مشغول به کار شود. علاوه بر این، بیماری که تحت عمل جراحی کم تهاجمی ستون فقرات قرار میگیرند، نسبت به بیماری که عمل جراحی سنتی باز پشت انجام میدهد، دوران نقاهت کوتاهتری دارد.
بعد از بسیاری از روش‌های درمانی کم تهاجمی ستون فقرات، میتوانید سه تا چهار هفته بعد از عمل میتوانید فعالیتهای عادی روزمره خود را از سر بگیرید. اگر ورزش یا فعالیتهای سنگین انجام میدهید، ممکن است جراح دیسک کمر به شما توصیه کنند که از انجام دادن آنها به مدت چند هفته خودداری کنید تا مطئن شوید فتق دیسک کمر شما کاملا بهبود یافته است. اگر جراحی دیسک شما نیاز به تثبیت ستون فقرات یا همان جوش دادن ستون فقرات، داشته باشد، ممکن است جراح از شما بخواهد که بیشتر استراحت کنید، استراحت حتی می‌تواند به شما احساس بهتری بدهد.
نکاتی برای اطمینان از بهبودی سریع بعد از جراحی فتق دیسک
بعد از عمل جراحی، دوران نقاهت شروع می‌شود. توجه داشته باشید که گوش دادن به توصیه های جراح دیسک کمر، اولین راه برای کاهش دوران نقاهت پس از جراحی کمر است. جراح دیسک کمر با دقت برای شما روند دوران نقاهت را توضیح میدهد؛ و شما باید طبق دستور آن را دنبال کنید. در ادامه به چند نکته برای کمک به کاهش دوران نقاهت اشاره می‌شود:
استراحت کافی داشته باشید
داشتن استراحت کافی و مناسب برای بهبودی موفقیت آمیز جراحی فتق دیسک بسیار مهم است. قطعا دوران نقاهت سختیهایی در پی خواهد داشت، اما سعی کنید یک برنامه خواب مناسب تنظیم کنید و به آن پایبند باشید. اگر در طول روز احساس کردید از برنامه منحرف شده اید، سعی کنی حواستان را با انجام دادن یک کار سرگرم کننده مشغول کنید تا خواب شبانه راحتتری داشته باشید.
ادامه دادن فیزیوتراپی
جراحی مرحله آخر برای درمان درد فتق است. بعد از عمل شما باید حداقل چند هفته فیزیوتراپی انجام دهید. هدف از درمان، رساندن بدن به حد مطلوب بهبودی است، اگر چه می‌تواند بسیار دشوار باشد. مطمئن شوید که راهکارهای درمانگر خود را تا حد امکان به دقت انجام دهید، چون می‌تواند به طور چشمگیری دوران نقاهت شما را سرعت ببخشد.
تغذیه مناسبی داشته باشید
در طول دوران نقاهت بدن شما به کالری اضافی برای تامین سوخت کافی جهت درمان خود نیاز دارد، اما لازم نیست این کالری اضافی را با مصرف غذاهای چرب تامین کنید. در عوض یک رژیم غذایی متعادل حاوی پروتیین های بدون چربی و آنتی اکسیدان را در منوی غذایی خود داشته باشید تا شرایط بازسازی بهتر بافت را فراهم کنید؛ و مطئن باشید که همه ی مواد مورد نیاز را برای رسیدن به حد مطلوب بهبودی مصرف کنید.
از انجام فعالیتهایی که ممکن است دوران نقاهت شما را طولانی تر کند اجتناب کنید
بالا رفتن از پله ها، بلند کردن اجسام با وزن بیشتر از حد معین یا راه رفتن خیلی سریع، قبل از اینکه بدن شما آمادگی آنها را داشته باشد می‌تواند دوران نقاهت شما را طولانی تر کند مخصوصا اگر حین انجام دادن آن فعالیتها دچار درد پا شوید. همیشه مراقب باشید و از وسایلی مانند واکر، صندلی حمام، صندلی توالت برآمده و غیره استفاده کنید.
داروی ضد درد را طبق دستور پزشک مصرف کنید
کنترل مناسب درد می‌تواند باعث داشتن خواب بسیار راحتتری شود، همچنین به روند بهبودی شما کمکمیکند. با این حال برخی از بیماری به دلیل ترس از عادت کردن به دارو یا مسائل دیگر برای مصرف داروهای ضد درد دچار تردید میشوند. دقت کنید که داروهای ضد درد را طبق دستور پزشک و برای کاهش درد فتق دیسک، به طور منظم مصرف کنید، اما باید برای رسیدن به نتیجه مطلوب مدت طولانی صبر کنید.
جراحی چه خطراتی دارد
جراحی کمر برای بسیاری از افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد خطراتی وجود دارد:
- آسیب به اعصاب یا ستون فقرات: ممکن است در طول عمل جراحی آسیبی به اعصاب یا ستون فقرات وارد شود که می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
- بافت زخمی: برخی افراد ممکن است دچار بافت زخمی زیادی در ناحیه‌ی جراحی شده شوند که می‌تواند به اعصاب فشار وارد کرده و درد ایجاد کند.
- عفونت: ناحیه‌ی جراحی شده ممکن است دچار عفونت شود که می‌تواند موجب آسیب بیشتر شود و حتی به جراحی دیگری نیز منتقل شود.
- بیهوشی: بیهوشی ممکن است عوارض جانبی جدی نداشته باشد، اما ممکن است منجر به مشکلات تنفسی، حمله قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ شود.
- عدم کاهش علائم: احتمال وجود دارد که جراحی به کاهش علائم شما منجر نشود و حتی اگر با جراحی بهبود پیدا کنید، ممکن است در آینده علائم جدیدی برای شما به وجود آید.
